Addendum: geloven in het onbekende.
Over mijzelf
U kunt zich afvragen, is de schrijver
van deze tekst gelovig, of atheïst? Ik moet u eerlijk bekennen, geen
van beide. Ik geloof niet in een van de bekende goden, ik volg geen
der bekende religies. Ik ben overtuigd dat het huidige religieuze
spectrum een creatie van de mens betreft, inclusief de aard en
voorkomen van de goden. Hoewel ik van plan ben in verdere teksten
dieper in te gaan op het bestaan van Goden en hun relatie met de
mens, hieronder toch een stukje tekst.
Over het niets
Heeft u ooit nagedacht over het niets?
Nee..? Kunt u zichzelf voorstellen: niets. Denk er even aan. Niets.
Er is geen.... Nee, het werkwoord zijn is niet van toepassing op
niets. Niets in de algemene vorm. Helemaal niets, geen gedachte, geen
besef, geen ervaring, geen materie, geen persoon die over het niets
nadenkt. Ik heb het
dus niet over slechts de afwezigheid van zichtbare materie. Ik heb
het over niets. Kunt u het nu voorstellen? Nee, dat kan niemand.
Over het iets
Stel je nu voor: iets. Wij zijn iets. We kunnen stellen:
het iets bestaat. Wat we niet weten: de bron van het huidige iets,
zoals wij dat ervaren. Komen wij uit het niets? Hoe kan het, dat
vanuit het niets, iets ontstaat? Of was er iets voor ons? Je kan wild speculeren.
-wellicht is het iets een constante,
altijd zo geweest, en zal altijd zo zijn. Slechts ons besef
veranderd.
-je kan stellen, het iets komt voort
uit een Godheid. Die Godheid komt voor uit....? Huh? Tsja nu hebben
we een probleem.
-het iets heeft de vorm van een cirkel,
het is continu en oneindig. Wellicht de verklaring voor PI, en het
feit dat hoe klein je ook gaat, of hoe groot, alles om de cirkel vorm
lijkt te draaien.
Ons huidige bewustzijn dekt het
volgende.
Er was iets, God of niets → big bang
of God → basis materie → geavanceerde materie → sterren en
planeten → ontstaan van leven → miljoenen jaren evolutie →
leven met bewustzijn → de mens.
Uitleg termen
Basis materie: het ontstaan van
detecteerbare elementen die we protonen, elektronen etc. noemen. We
weten nog steeds niet wat hun natuur en inhoud nu precies is. We
kunnen ze waarnemen en hun waarneembare gedrag voorspellen.
Ontstaan van leven: een
gebeurtenis waarbij materie die we 'levenloos' noemen georganiseerd
werd in een configuratie die we 'levend' noemen en het gedrag der
levende dingen vertoont, dat wil zeggen, gedrag vanuit de
mogelijkheden van de configuratie, gedrag vanuit een wil of doel, los
van de automatische doelloze basis chemie der elementen. Onderdeel
van deze configuratie is een vorm van programmering die we DNA
noemen, die niet alleen de fysiek vorm bepaald, maar voor de
eenvoudige soorten ook het gedrag. Deze programmering kan voor hogere
soorten uitgebreid worden vanwege de faciliteit die we een neuraal
net noemen. Hersenen. Bij hogere soorten ontstaat in die hersenen een
bewustzijn of ziel. We weten echter nog steeds niet wat leven is,
wat leeft, wat een ziel is, hoe een neuraal net tot behuizing van een ziel komt.
Ik weet alleen dat ik leef, omdat ik voel. De oorzaak, houdbaarheid
en natuur van mijn ziel is mij onbekend. Wel weet ik dat ervaringen mijn bewustzijn en gedrag opgebouwd hebben. Wat we ook niet weten, is of
die levende configuratie spontaan werd gevormd, als gevolg van kans.
Of dat deze inherent is aan de basis materie, de
natuurwetten of een creatie van een hoger wezen.
Leven met bewustzijn: runderen,
primaten en walvissen hadden lang voor de eerste mens al aantoonbaar
zelf bewustzijn.
Iets, niets, ons denkraam*
Het fundamentele probleem voor de mens
blijft: oorzaak. Wij denken in oorzaak en gevolg. Hoe kan uit het
niets, iets ontstaan? Onmogelijk. Hoe kan een iets altijd hebben
bestaan, zonder oorzaak, zonder dat hiervoor, iets anders is geweest?
Onmogelijk. Als je oorzaak en gevolg lang genoeg natrekt, moet je bij
een bron komen. Ergens moet het toch ophouden. Elke oorzaak →
gevolg heeft weer een oorzaak en weer een oorzaak en weer een oorzaak
is niet voor te stellen. We bouwen een huis vanaf de eerste steen.
Iets moet het begin zijn geweest. Maar..... wat was de oorzaak van
dat begin?
Zie nu hier, ons fundamentele probleem.
Oorzaak en gevolg denken is niet instaan het bestaan te verklaren.
Echter oorzaak en gevolg denken is inherent aan de menselijke natuur
en de direct waarneembare natuur. Wij zijn wezens die tijd als
lineair ervaren. Herfst komt voor winter, geboorte voor de dood. Alle
levens processen en chemische processen zijn ogenschijnlijk
georganiseerd in een oorzaak-gevolg relatie. Entropie zelf, is de
verdeling van energie over deeltjes, en deeltjes over de ruimte. De
natuurlijke richting van de entropie is altijd toename, energie
verdeelt zich vanzelf gelijk over alle deeltjes, en alle deeltjes
gelijk over de ruimte. Het iets zelf, heeft ogenschijnlijk een
lineaire natuur. Oorzaak en gevolg.
Een gerelateerd denken is wetmatigheid.
Wij hebben de drang alles voorspelbaar en dus beheersbaar te maken.
Continu zijn we opzoek naar wetmatigheden, en bij ontdekking stellen
we deze wetten op in schrift en onderwijzen ze aan ons kroost.
Wellicht is wetmatigheid een beperkte visie van het bestaan.
Wat blijft er nu voor ons over? We
hebben geen idee waar het iets vandaan komt. Wat we wel weten, en wat
zo opmerkelijk is voor ons, is dat uit levenloze blokjes, atomen en
moleculen, levende organismen ontstaan. Organismen met een
bewustzijn, met gedachten, en met … o zo onwaarschijnlijk, een
moreel beseft van goed en fout. Hoe kan een LEGO blokje in hemelsnaam
de capaciteit verkrijgen iets 'goed' te 'vinden'?? Dit morele besef
doet mij als geen ander feit raden naar de natuur van de mens en het
universum.
Een gerelateerd besef is dat wij
mogelijk niet de capaciteit bezitten, huidig, om die natuur het
doorgronden.
Over wetenschap
Wat is wetenschap? Wat is de
wetenschap? Wetenschap betreft de verkenning van de fysieke en van de
menselijke natuur. Geologie, astronomie, fysica, maar ook
psychologie, geschiedenis en antropologie. Wetenschap heeft als doel
het vergaren van macht over onszelf en de natuur. De huidige
wetenschappelijke methode berust op het principe van falsificatie.
Dat wil zeggen, als jij een theorie verzint, hoe iets werkt, dan is
deze te testen in een experiment of observatie. Je documenteert
precies wat je doet. Vervolgens kunnen anderen je experiment herhalen
en ontkrachtten of bevestigen. Een theorie die niet te testen of
ontkrachtten is, is nutteloos en wordt verworpen. Je kan zeggen dat een mannetje in de krabnevel alles gecreerd heeft, maar dat is nu niet te ontkrachten. De theorie heeft geen waarde. Je kunt van alles beweren, maar zonder de mogelijkheid te testen kan je er niet op bouwen. Religie krijgt vaak dit verwijt toegespeeld.
Elke theorie loopt
het reële risico achterhaald of verworpen te worden. Een theorie zegt nooit hoe
iets daadwerkelijk werkt, een theorie beschrijft niet de exacte
volledige onmiskenbare natuur van een object of fenomeen. Nee, een
theorie beschrijft voorspelbaarheid in voor ons observeerbaar gedrag
en/of materie. Observeerbaar met onze huidige methodes en
capaciteiten.
Als gevolg van die falsificatie worden
vele theorieën herzien of verworpen, ook die lange tijd goed dienst
deden zoals Newton's theorie van de zwaartekracht. Religie bevat
theorieën, vaak in de vorm van aannames, hoe de wereld of iets in
die wereld werkt. Deze theorieën lopen eenvoudig weg het zelfde
risico ontkracht te worden gelijk aan elke andere (wetenschappelijke)
theorie die iets in de wereld beschrijft.
Wetenschap is dus niet de vijand van
religie. Religie en wetenschap staan niet tegenover elkaar als aparte
manieren van leven in de wereld. Religieuze theorieën sneuvelen bij
toeval tijdens de voortgang van de wetenschap. Bepaalde religies
zoals Hindoeïsme zijn minder kwetsbaar voor wetenschappelijke
voortgang dan andere zoals de 3 monotheïstische religies, simpelweg
omdat men meer ruimte overlaat voor het onbekende, het niet weten,
het vage en ondefinieerbare.
Mijn religie
Wat ik niet weet noem ik God. Het feit
van ons morele besef is voor mij voldoende om aan te nemen dat er
meer is dan blokjes, die toevallig, en zo maar, gingen 'leven' toen
ze wellicht ten gevolge van kans, werden samen gesteld in een
bepaalde vorm. Een gerelateerd besef is dat wij mogelijk niet de
capaciteit bezitten, huidig, om die natuur het doorgronden. Of het nu
zo is, dat de intrinsieke natuur van de basis elementen, het
universum, het iets, de oorzaak is van het leven, of niet, het blijft
opmerkelijk dat ogenschijnlijke levenloze blokjes samengesteld kunnen
denken en voelen. Als dit mogelijk is, en dat is het want wij zijn,
wat is er dan nog meer mogelijk? Bovendien heeft dat dode universum
dan toch iets wat ons ontgaat, een bepaalde eigenschap of kracht,
waarbij een bepaalde organisatie van levenloze objecten leven krijgt.
Het is logisch aan te nemen dat er meer mogelijk is dan ons
bewustzijn, en logisch aan te nemen dat de natuur uit meer bestaat
dan levenloze materie en koude natuurwetten.
Je kunt verder gaan met speculeren.
Wellicht is het organisatie zelf, de relatie tussen elementen, welke
leven bevat. Leven is niet anders dan een 'emergent property' van de
organisatie van blokjes. Dat wil zeggen, als je elementen met gegeven
eigenschappen combineert, kan er een eigenschap ontstaan los en
bovenop van de originele eigenschappen. Wellicht is het, als je de
gevolgtrekking verder afspeelt, de gedachte zelf die leeft.
Hoe je ook speculeert, je kunt op elk
punt in de discussie nu aangeven dat God de oorzaak is. Maar dat is
puur een actie van het blind plaatsen van een object met onbekende
inhoud op de kaart van een grotendeels onverkend gebied. Jij weet
niet wat God is, zijn invloed, zijn wil, zijn oorzaak en gevolg. Mijn
tekst over religie toont dit aan. Echter, ik weet ook niet wat God
is. Je kan gelijk hebben. Het bestaan van hogere wezens of wezen is
niet uit te sluiten voor de huidige mens. Nog hun door u vermeende natuur en wil. Echter het blijft pure
speculatie om God de een of de andere inhoud en plaats te geven. Het
bewijs dat het om speculatie gaat, in de meeste gevallen, ligt in het
feit dat er zoveel religies zijn. Wellicht is één de juiste. Je
komt uit bij tekst 3.
Het is aannemelijk dat er iets is, meer
dan wat wij nu weten. Zoals ik eerder aangaf, dit iets noem ik, bij
gebrek aan een beter alternatief God. Ik claim geen kennis van God,
alleen het besef van het bestaan van meer. Ik zou God gewoon weg het
onbekende kunnen noemen. Maar mijn persoonlijke vermoeden is -gezien
dat wij aannemen pas echt te leven met een bewustzijn, en ons bewustzijn de wereld
opspant*, en de vermeende onwaarschijnlijkheid dat het bestaan, het
iets een koude gebeurtenis is gelijk aan het samenvoegen van proton
en elektron- dat er sprake is van een wil. Wat anders dan een wil
geeft zin aan het bestaan? Een wil lijkt mij een logischere bron van
bestaan dan het ontbreken van wil. Ik kan nog niet precies uitdrukken
waarom. Is de wil een consequentie van levenloze materie, of
levenloze materie de consequentie van een wil? Geen idee. Misleidend heb ik deze sectie 'mijn religie' genoemd. Zoals u begrijpt, betreft het een geloof, of beter gezegd het openhouden van een mogelijkheid.
Conclusie
Als je nadenkt over niets en iets,
lijkt het dat wij als mens het huidige iets niet kunnen verklaren.
Het bestaan van ons gevoel voor moraliteit lijkt als geen ander een
logisch bewijs van 'het onbekende meer'. Het is aannemelijk dat wij
niet de juiste geestvermogen beschikken om het bestaan te
doorgronden, laat staan het mogelijke 'meer'. God is makkelijk te plaatsen
door een ieder, maar die actie blijft pure speculatie. Een persoonlijk
vermoeden is het vermoeden van de wil. Bijkomstig:
wetenschap is onschuldig in de strijd rondom religie.
Post scriptum:
denkraam is een term bedacht door Marten Toonder, schrijver van de verhalen van Tom Poes en Olivier B Bommel. Denkraam slaat op het geestvermogen van een individu, met het telraam als onderliggende metafoor. Een telraam was een ouderwetse manier van optellen en aftrekken, nog steeds een onderwijsmiddel voor de jeugd. Hoe groter je telraam, hoe hoger de getallen die je kan uitrekenen.
opspant is een term uit de wiskunde. ons bewustzijn neemt de wereld in een bepaalde vorm weer. via onze zintuigen maken onze hersenen onder invloed van al opgeslagen informatie zoals levenservaring, een interne realiteit aan. een koe ziet de wereld waarschijnlijk heel anders.